Medun

U Kučima, oko 12 kilometara śeveroistočno od Podgorice, nalazi se spomenički kompleks Medun koji zahvata površinu od 200.535 m2. Na dominantnom izduženom brežuljku sa poprečnim sedlastim prevojem, koji se pruža u pravcu istok-zapad, sačuvani su ostaci ilirskog grada Meteona i kasnijeg srednjovjekovnog Meduna, dopunjeni sa nekoliko objekata nastalih tokom zadnjih decenija XVIII i u XIX vijeku.

Meteon, odnosno današnji Medun, podignut je krajem IV ili tokom III vijeka p.n.e. kao jedno od središta ilirske države i centar ilirskog plemena Labeata. Kao i svi gradovi nastali u ovom periodu lociran je na dominantnom i teško pristupačnom brežuljku, a njegov najviši dio pripadao je akropoli.

Današnji izgled Meduna daju uglavnom ostaci srednjovjekovnog utvrđenja podignutog na mjestu ilirske akropole, sa mjestimično očuvanim zidovima dvije polukružne ugaone kule, odbrambenim zidovima, kapijom i objektima iz kasnog srednjeg vijeka.

Među ostacima srednjovjekovnog utvrđenja nalazi se crkva posvećena arhiđakonu Stefanu i grob Marka Miljanova. Ispod srednjovjekovnog utvrđenja, na sedlastom prevoju, 1860. godine, izgrađena je kuća za potrebe turskog ućumata (uprava i sud), u kojoj je od 1883. godine do smrti živio Marko Miljanov. Duži period tokom XX vijeka u ovoj kući je bila škola i učiteljski stan, a nakon konzervatorsko-restauratorskih radova 1971. godine pretvorena je u Memorijalni muzej posvećen ovom znamenitom crnogorskom junaku i književniku.

U Donjem Medunu, koji sa Gornjim Medunom i samom tvrđavom predstavlja jednu višemilenijumsku živu cjelinu, o čemu svjedoče i ostaci nekropola iz ilirskog perioda, nalazi se mala jednobrodna crkva posvećena Sv. Đorđu.

Dva austrijska arheologa C. Prašniker i A. Šober 1919. godine daju prvi detaljan opis grada i donose njegov relativno precizan plan, na kome su naznačeni svi ostaci odbrambenih zidova i kula, kao i tragovi zidova u unutrašnjem prostoru koji su pripadali ilirskom Meteonu i koji su se u to vrijeme mogli sagledati. Prašniker i Šober su, što je posebno značajno, locirali i nekropolu Meteona u okviru koje su istražili jedan grob sa karakterističnim nalazom koji nekropolu nesporno vezuje za vrijeme egzistiranja ilirskog grada.

IZVOR: Kulturna baština Podgorice, grupa autora, godina izdanja: 2011. Izdavač: JU Muzeji i galerije Podgorice